Cây mật gấu – dược liệu quý giúp điều trị kiết lỵ, tiêu chảy, viêm ruột

Hoàng liên ô rô

Hoàng liên ô rô hay còn gọi là cây mật gấu, mã hồ, thích hoàng liên, tông plềnh (H’ Mông), tên khoa học là Mahonia neplensis DC., thuộc họ Hoàng liên gai (Berberidceae). Gỗ của thân và rễ có màu vàng nhạt, vị rất đắng như mật gấu, vì vậy mới có tên là cây mật gấu.

Hoàng liên ô rô là loài cây bụi hoặc gỗ nhỏ, cao 2-5m; đường kính thân cây 2-7cm; vỏ thân màu xám, nứt dọc rõ, thân khi cắt ngang có màu vàng tươi, nếm có vị chát, đắng. Lá kép long chim một lần lẻ, có từ 5-12 đôi lá chét mọc đối; Chùy hoa ở ngọn; hoa màu vàng nhạt; quả thịt màu xanh lơ; hình cầu, cỡ 0,6cm, chứa 3-5 hạt. Quả chín có màu xám đen. Cây xanh quanh năm, không rụng lá. Một năm ra hai lần chồi vào cuối mùa thu và đầu mùa xuân. Mùa ra hoa từ giữa tháng 11 đến cuối tháng 12; quả chín 2-3 năm sau, có thể kéo dài sang tháng 4 (ở Lâm Đồng)

Trên thế giới, cây hoàng liên ô rô phân bố chủ yếu ở miền nam Trung Quốc thuộc các tỉnh như An Huy, Quảng Đông, Quảng Tây, Hồ Nam, Hồ Bắc, Giang Tô, Giang Tây, Thiểm Tây, Chiết Giang, Tứ Xuyên, Phúc Kiến và một số nước như Nê Pan, Ấn Độ…

Ở Việt Nam, hoàng liên ô rô phân bố tự nhiên ở những khu vực có điều kiện khí hậu mát mẻ và hoặc có mùa đông lạnh; nhiệt độ trung bình năm từ 17-22 độ C. Có thể tìm thấy phân bố tự nhiên ở Lâm Đồng (Lang Biang), Hà Giang (Đồng Văn), Lào Cai (Hoàng Liên Sơn), Sơn La (Thuận Châu) và Lai Châu (Sìn Hồ). Phát triển tốt trên đất núi đá (vùng Đông Bắc và Tây Bắc) và đất mùn trên núi cao (alisols ở Tây Nguyên), nơi có độ cao trên từ 1200-1600 ở vùng núi phía Bắc và từ 1700-2100m ở vùng Tây Nguyên.

Hoàng liên ô rô hay còn gọi là cây mật gấu. Ảnh internet. https://suckhoeviet.org.vn/

Công dụng của cây hoàng liên ô rô

Theo Y học cổ truyền

Theo Y học cổ truyền, cây mật gấu có vị đắng tính mát, vào 4 kinh: phế, vị, can, thận có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, làm se.

Hoàng liên ô rô có tác dụng rất tốt trong việc điều trị các triệu chứng về bệnh rối loạn tiêu hoá, đường ruột, đau nhức xương khớp, tê thấp. Tác dụng mát gan, phòng và chữa sỏi mật, giảm đau lưng và thấp khớp, tăng cường sức khoẻ… Đặc biệt dược liệu có tác dụng tiêu mỡ, viêm đại tràng, giã rượu, dùng lâu dài có tác dụng chữa bệnh béo phì và bệnh gout, những căn bệnh rất phổ biến trong đời sống hiện đại.

Theo y học hiện đại

Các thành phần Excisanin A và Rabdoserrin A trong hoàng liên ô rô có tác dụng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, nhất là ung thư tử cung. Ngoài ra, chất Alcoloid cũng được cho là một hoạt chất chống ung thư tương đối mạnh.

Một số hợp chất đắng trong hoàng liên ô rô đem lại tác dụng kiểm soát đường huyết, đồng thời giúp hạ sốt và hỗ trợ điều trị chứng cảm lạnh.

Các hoạt chất berberin, berban amin hay isotetrandin, palmatin có tác dụng hỗ trợ điều trị chứng rối loạn tiêu hóa, tả lỵ, đau bụng.

Các Polyphenol trong hoàng liên ô rô có tính kháng viêm và đồng thời giúp thải độc để bảo vệ thận, gan. Ngoài ra, còn hỗ trợ điều các bệnh ngoài da và bảo bệ tim mạch nhờ tác dụng làm ổn định lipit máu.

Hàm lượng carotene tương đối dồi dào trong lá hoàng liên ô rô còn có tác dụng cân bằng quá trình tổng hợp và sản sinh các hormone sinh dục nữ. Đồng thời giúp duy trì nồng độ estrogen để giúp nữ giới khỏe mạnh hơn.

Hoàng liên ô rô có tác dụng rất tốt trong việc điều trị các triệu chứng về bệnh rối loạn tiêu hoá. Ảnh internet. https://suckhoeviet.org.vn/

Bài thuốc sử dụng cây hoàng liên ô rô

Dược liệu hoàng liên ô rô có mặt trong một số bài thuốc sau:

Bài thuốc chữa viêm gan, vàng da, đau mắt đỏ

Chuẩn bị: 15g hoàng liên ô rổ cùng 10g hạ khô thảo.

Thực hiện: Các vị thuốc trên cho vào ấm sắc trên lửa nhỏ với nửa thăng nước trong khoảng 15 phút. Uống khi thuốc còn ấm nóng với liều dùng 1 thang/ngày.

Bài thuốc chữa viêm ruột, kiết lỵ, tiêu chảy, ăn uống không tiêu

Chuẩn bị: 15g hoàng liên ô rô cùng với 15g rễ cốt khí.

Thực hiện: Thái nhỏ các dược liệu trên rồi sắc chung với 600ml nước trên lửa nhỏ. Tắt bếp khi lượng nước trong ấm còn khoảng 200ml. Chia làm 2 lần uống trong ngày khi còn ấm nóng, dùng với liều 1 thang/ngày.

Bài thuốc hạ sốt

Chuẩn bị: 10g lá hoàng liên ô rô ở dạng khô, 25g nghệ củ.

Thực hiện: Cho các vị thuốc vào ấm sắc cùng 200ml nước trên lửa nhỏ đến khi còn 100ml. Có thể cho thêm mật ong vào để uống khi còn ấm nóng. Chia thuốc làm 3 lần uống trong ngày.

Bài thuốc chữa viêm da dị ứng, mụn nhọt, mẩn ngứa

Chuẩn bị: 15g lá hay rễ hoàng liên ô rô, 20g lá khổ sâm.

Thực hiện: Các vị thuốc cho hết vào nồi để nấu lấy nước đặc. Dùng nước này rửa trực tiếp lên vùng da cần điều trị.

Bài thuốc hỗ trợ điều trị ung thư phổi

Chuẩn bị: 15g hoàng liên ô rô, 30g thạch quyết minh, 6g toàn yết, 9g cương tàm, 9g câu đằng, 30g trư ương ương, 30g xà lục cốc.

Thực hiện: Các vị thuốc cho vào ấm sắc lấy nước uống trong ngày. Sử dụng với liều lượng 1 thang/ngày.

Bài thuốc hỗ trợ điều trị ung thư mũi họng

Chuẩn bị: 60g hoàng liên ô rô, 40g thạch bì, 45g hạ khô thảo, 9g cam thảo.

Thực hiện: Các vị thuốc trên ở dạng khô đem cho hết vào ấm sắc chung với 1 thăng nước trong 30 phút. Uống khi thuốc còn ấm nóng với liều sử dụng 1 thang/ngày.

Bài thuốc hỗ trợ điều trị ung thư gan

Chuẩn bị: 30g hoàng liên ô rô cùng với 30g long quỳ.

Thực hiện: Các vị thuốc trên cho vào ấm sắc chung với khoảng 1 lít nước trong 20 phút. Chia làm nhiều lần uống trong ngày khi thuốc còn ấm nóng, sử dụng 1 thang/ngày.

Các thành phần của dịch chiết từ cây hoàng liên ô rô có tác dụng điều trị viêm ruột và ung thư đại tràng.Ảnh internet. https://suckhoeviet.org.vn/

Lưu ý khi sử dụng cây hoàng liên ô rô

Mặc dù đem lại tác dụng điều trị bệnh rất tốt nhưng nếu dùng không đúng cách thì người bệnh có thể sẽ gặp rủi ro:

Tương tác: Dược liệu hoàng liên ô rô có thể gây tương tác với một số loại thuốc khi sử dụng đồng thời. Điển hình nhất là Biaxin, Crixivan, Viagra, Halcion, Neoral, Sandimmune, Mevacor…

Tác dụng phụ: Dược liệu có thể gây ra các tác dụng ngoại ý như nóng da, ngứa hay các triệu chứng dị ứng như phát ban hoặc nổi mẩn đỏ…

Tuyệt đối không sử dụng dược liệu chó các nhóm đối tượng sau:

Phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú chỉ được sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ.

Nếu bạn có tiền sử dị ứng các loại dược liệu khác nên cân nhắc và tìm hiểu kỹ trước khi dùng cây hoàng liên ô rô.

Trong hoàng liên ô rô chứa berberin nên trẻ em và trẻ sơ sinh không được dùng vì nó gây những tổn thương não cho trẻ.

Trên đây là một số thông tin về cây hoàng liên ô rô bạn có thể tham khảo qua. Tuy nhiên, nếu bạn muốn sử dụng hoàng liên ô rô làm thuốc hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng để không phải gặp những tác dụng không mong muốn.