Mã Đề
Lá của cây Mã đề được mô tả với vị nhạt, tính mát, thuộc vào 4 kinh: Can, phế, thận, tiểu tràng; và được biết đến với các tác dụng như lợi phế, thanh nhiệt, thông tiểu, và tiêu thũng…
Mã Đề
Còn được biết đến với tên gọi “mã tiền xá,” xa tiền thảo (Plantago asiatica) là một loại cây thảo mọc lâu năm. Đặc điểm nổi bật của nó là khả năng tái sinh mạnh mẽ thông qua nhiều phương tiện, bao gồm nhánh cây và thậm chí cả bằng hạt. Thân cây có chiều cao khoảng 10-15 cm.
Mã đề có thể dễ dàng nhận biết qua hình dạng “thìa” của phiến lá hoặc đôi khi có hình giống như quả trứng. Gân lá hình cung dọc theo đường sống lá, tạo nên một bức tranh tổng thể độc đáo ở cả ngọn và gốc lá.
Đặc điểm tự nhiên của Mã Đề
Một số chi tiết về phân bố, thu hái
Mã đề rộng khắp trong các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới trên mọi châu lục. Cây này có mặt ở nhiều nơi, từ Thái Lan, Malaysia, Philippines, Lào, Campuchia, Indonesia, Ấn Độ cho đến một số tỉnh phía nam của Trung Quốc…
Ở Việt Nam, Mã đề có thể được tìm thấy ở vùng núi như ở Mèo Vạc và Đồng Văn (Hà Giang). Cây cũng xuất hiện trên một số đảo lớn như Cát Bà (Hải Phòng), Cô Tô (Quảng Ninh), Hòn Mê (Thanh Hóa)…
Quá trình thu hoạch thường diễn ra sau khoảng 7 – 8 tháng kể từ khi cây được trồng, đặc biệt là vào thời điểm cây sắp hoặc đang ra hoa. Sau khi thu hoạch, lá Mã đề được chế biến bằng cách rửa sạch để loại bỏ đất cát, sau đó được phơi khô hoặc sấy khô. Để bảo quản lá Mã đề, nên giữ chúng ở nơi khô ráo, mát mẻ để tránh mốc và mọt.
Thành phần hóa học của Mã Đề
Lá của cây Mã đề đặc trưng bởi sự hiện diện của iridoid (bao gồm catalpol và aucubosid), acid phenoic, và este phenyl propanoic của glycosid như majoroside, cùng với chất nhầy có hàm lượng lên đến 20%.
Ngoài ra, Mã đề còn chứa nhiều loại flavonoid đa dạng như Quercetin, apigenin, baicalein, scutelarein, hispidulin (5,7,4’-trihydroxy-6-methoxy flavone), luteolin-7-glucuronide, luteolin-7-glucosid, homoplantaginin (=7-O-β-D-glucopyranosyl-5,4′-dihydroxy-6-methoxyflavone), nopirin (=7-O-β-D-glucopyranosyl-5,3′,4′-trihydroxy-6- methoxyflavone), và 7-O-β-D-glucopyranosyl-5,6,3′,4′-trihydroxyflavone.
Bên cạnh đó, Mã đề chứa nhiều chất khác như acid cimaric, acid caffeic, acid ferulic, acid chlorogenic, acid p-coumaric, caroten, vitamin C, và vitamin K.
Công dụng của Mã Đề
Theo y học cổ truyền, lá của cây Mã đề được mô tả với vị nhạt, tính mát, thuộc vào 4 kinh: Can, phế, thận, tiểu tràng; và được biết đến với các tác dụng như lợi phế, thanh nhiệt, thông tiểu, và tiêu thũng.
Công dụng của Mã đề theo y học cổ truyền bao gồm việc điều trị ho kéo dài, viêm khí quản, viêm thận và bàng quang, bí tiểu, tiểu ra máu hoặc sỏi, đau mắt, sưng đỏ mắt, tiêu chảy, chảy máu cam, và tăng mồ hôi.
Trong lĩnh vực y học hiện đại, Mã đề được biết đến với những tác dụng như:
- Tác dụng trên đường hô hấp:
Hoạt chất plantagin có khả năng tăng tiết niêm dịch phế quản và ức chế trung khu hô hấp, giảm hưng phấn thần kinh, và điều hòa hô hấp.
Mã đề ức chế trung tâm hô hấp và trung tâm ho, ức chế phản xạ ho gây nôn. Kết hợp với terpin, có tác dụng điều trị các bệnh viêm cấp tính đường hô hấp.
- Tác dụng kháng khuẩn:
Hoạt chất plantamajosid kháng khuẩn đối với E.coli và tụ cầu vàng.
Chế phẩm Mã đề có thể sử dụng để điều trị mụn nhọt và giảm sưng viêm.
- Tác dụng điều trị bỏng:
Mỡ bào chế từ nước sắc Mã đề được sử dụng hiệu quả để điều trị bỏng do vôi, nước sôi, lửa, giúp giảm mưng mủ, viêm tấy và hỗ trợ tái tạo da.
- Tác dụng trên đường tiết niệu:
Nước sắc Mã đề có tác dụng lợi tiểu, tăng lượng nước tiểu, ure, acid uric và muối trong nước tiểu.
Tác dụng trên gan:
Cao cồn Mã đề có tác dụng bảo vệ gan, đặc biệt đối với tổn thương gan do carbon tetraclorid.
Những điều cần lưu ý
Việc sử dụng Mã đề làm thuốc ho cho trẻ em có thể gây ra hiện tượng đái dầm và do đó cần thận trọng. Đối với phụ nữ mang thai, cũng cần đề phòng khi sử dụng Mã đề. Người già có chức năng thận suy giảm và thường xuyên tiểu đêm nên tránh sử dụng Mã đề.
Mặc dù Mã đề là một loại cây mọc hoang hoặc được trồng ở nhiều nơi, việc sử dụng nó đòi hỏi sự cẩn trọng. Mặc dù có nguồn gốc từ thiên nhiên, Mã đề vẫn có các chỉ định cụ thể, những trường hợp nên tránh và tác dụng phụ có thể xảy ra. Việc tự y áp dụng hoặc tuân theo bài thuốc dựa trên kinh nghiệm mà không có sự tư vấn chuyên gia y tế là không khuyến khích.
Quý khách hàng hoàn toàn có thể đặt niềm tin ở Dược liệu BOTAT. Chúng tôi tự hào là đơn vị uy tín chuyên cung cấp cây thuốc nam, thảo dược, dược liệu sạch, an toàn cho người sử dụng. Sản phẩm chúng tôi mang đến là sản phẩm của Việt Nam – Sản phẩm chất lượng cao, đảm bảo đúng loại dược liệu, an toàn cho người sử dụng.
Tham khảo thêm: Dược liệu sạch
Bạn có thể liên hệ cho chúng tôi qua hotline: 0355 818 881 để được tư vấn và hỗ trợ thêm về sản phẩm.
Đánh giá
Chưa có đánh giá nào.