Y học cổ truyền
Bài thuốc chữa bệnh từ cây bạch quả
 |
Theo bác sĩ y học cổ truyền, bạch quả là hạt chín già của cây bạch quả (Ginkgo biloba L.), thuộc họ bạch quả (Ginkgoaceae).
Bạch quả còn có tên gọi khác là bạch quả nhân, ngân hạnh nhân.
Phân tích thành phần dược lý cho thấy bạch quả chứa carbohydrate, lipid, protein, axit, ginkgenic… Lá cây bạch quả có flavonoid, tritecpenid. Vị thuốc từ cây này dùng cho người rối loạn trí nhớ, làm tăng tuần hoàn não, tăng độ bền thành mạch… Chất chiết xuất từ lá cây bạch quả cũng được bào chế thành thuốc.
Theo Đông y, bạch quả vị ngọt, đắng, sáp, tính bình, có độc, vào phế, tác dụng liễm phế khí, chỉ suyễn khái, thu súc tiểu tiện, chỉ bạch đái lâm trọc. Dùng cho người hen suyễn, lao phổi, di tinh di niệu, khí hư bạch đái. Bạch quả thuộc nhóm chữa ho, cắt cơn hen suyễn, liều dùng từ 4 đến 12 g mỗi ngày bằng cách ăn sống, nướng rang, sắc hãm, nấu hầm.
Bài thuốc cắt cơn hen suyễn: Bạch quả (đập vỡ) 16 g, khoản đông hoa 12 g, bán hạ chế 12 g, ma hoàng 8 g, hoàng cầm 8 g, vỏ rễ dâu 12 g, tô tử 12 g, hạnh nhân 12 g, cam thảo sống 8 g. Tất cả đem sắc uống.
Chữa bạch đới lâu ngày không dứt, tiểu rắt luôn luôn, di tinh do khí hư (sức lực suy yếu): Đậu ván trắng 63 g, bạch quả 12 g, lõi thân và cành hướng dương 16 g. Tất cả đem sắc lấy nước, thêm ít đường đỏ vào để uống.
Món ăn thuốc chữa bệnh
bạch đới: Một quả bạch quả đã nghiền vụn, một quả trứng gà dùi một lỗ nhỏ, nhồi thuốc vào, đem hấp cơm cho chín rồi ăn.
Chữa mộng tinh: Bạch quả 3 hạt, đồ chín bằng hơi rượu rồi ăn. Mỗi ngày làm một lần, ăn liền từ 4 đến 7 ngày.
Chữa lao phổi: Bạch quả thu hoạch vào mùa thu, ngâm trong dầu thảo mộc 100 ngày. Ngày ăn 3 lần, mỗi lần một quả, liên tục từ một đến 3 tháng.
Phụ nữ bị sa tử cung, khí hư bạch đới: B
ạch quả 6 g, liên nhục 15 g, gạo tẻ 50 g, gà giò một con (làm sạch bỏ ruột). Đem bạch quả, liên nhục tán thành bột nhồi vào bụng gà rồi khâu lại, đặt trong nồi, cho gạo và nước vào hầm nhỏ lửa đến khi chín thêm mắm, muối, gia vị vừa ăn. Chia ra ăn hết trong ngày, mỗi tuần dùng từ một đến 2 lần.
Phụ nữ cơ thể suy nhược, khí hư bạch đới:
Thịt gà 100 g, rượu trắng 30 ml, hạt sen (bỏ tâm) 10 g, bạch quả nhân 10 g, cho vào nồi nước hầm nhỏ lửa, thêm gia vị, mắm, muối vừa ăn. Chia ra ăn từ một đến 2 lần trong ngày.
Viêm đường tiết niệu cấp, sốt, tiểu rắt, buốt, nước tiểu đục: B
ạch quả 6 g, ý dĩ nhân 30 g, đường phèn 15 g. Bạch quả, ý dĩ nấu nhừ, cho đường phèn vào khuấy tan. Chia 2 lần ăn trong ngày.
Viêm họng hạt, viêm mũi họng dị ứng, ung thư vùng mũi họng: B
ạch quả (bỏ mầm hạt) 15 g, ngọc trúc 15 g, mạch môn đông 9 g, bắc sa sâm 15 g, hạnh nhân 15 g, thịt lợn nạc 60 g, gia vị liều lượng thích hợp. Ngọc trúc, mạch đông, sa sâm sắc lấy nước, bỏ bã, nấu với hạnh nhân, bạch quả và thịt lợn; 2 – 3 ngày ăn một lần.
Hen phế quản, lao phổi có ho suyễn: B
ạch quả 10 hạt bóc bỏ vỏ cứng, thêm nước nấu chín, thêm mật ong khuấy đều. Mỗi tối ăn một lần.
Lưu ý: Để đề phòng ngộ độc, không nên dùng nhiều bạch quả mỗi lần, đặc biệt là trẻ em. Người bị ngộ độc bạch quả có thể thấy các triệu chứng nhức đầu, phát sốt, co rút gân, bứt rứt khó chịu, nôn mửa, khó thở. Khi đó phải lấy ngay 125 g cam thảo hoặc 63 g vỏ quả bạch quả sắc uống để giải độc.
