Bài thuốc, món ăn chữa bệnh và bồi bổ sức khỏe từ mướp đắng

Mướp đắng

Mướp đắng là một loại rau quả với nhiều tên gọi khác nhau như khổ qua, mướp mủ, bí đắng…có tên khoa học là Momordica charantia, thuộc họ bầu bí Cucurbitaceae. Quả có vỏ màu xanh, thịt trắng, có hạt, vị đắng mùi thơm đặc trưng.

Mướp đắng là loài thực vật nhỏ, thân leo bằng tua cuốn. Thân cây nhỏ, có cạnh, đường kính khoảng 3 – 6mm. Lá cây màu xanh lục, chia thành 4 – 5 thùy, dài 5 – 10cm và rộng khoảng 4 – 9cm. Mặt dưới thường có màu nhạt hơn mặt trên và phiến lá thường có lông nhỏ bao phủ.

Hoa mọc có nách lá, có cuống dài và có màu vàng nhạt. Quả dài 8 – 15cm, hình trứng thuôn dài, mặt ngoài sần sùi. Quả chưa chín có màu xanh và chuyển sang màu vàng hồng khi chín. Hạt dài 13 – 15mm, rộng 7 – 8mm, dẹp và có màu xanh nhạt. Khi chín, xung quanh hạt có màng đỏ bao bên ngoài tương tự như màng của hạt gấc.

Quả non được dùng trong để nấu ăn, mướp đắng còn mang lại lợi ích sức khỏe trong đó hạt và lá phơi khô làm thuốc.

Công dụng của mướp đắng

Theo Y học cổ truyền

Công dụng: Giải lao, minh mục, trừ nhiệt, giải phiền, thanh tâm, ích khí, chỉ khát, trừ độc khí đơn hỏa.

Chủ trị: Chứng phong nhiệt, hạ lỵ, tiêu khát, phiền nhiệt, viêm đường tiết niệu cấp, sỏi đường tiết niệu, đau mắt đỏ, sốt cao, bệnh tiểu đường,…

Mướp đắng tuy có vị đắng nhưng lại rất thanh mát, tốt cho sức khoẻ. Ảnh internet. https://suckhoeviet.org.vn/

Theo y học hiện đại

Hỗ trợ điều trị bệnh đái tháo đường type 2

Đây là một loại thực phẩm làm giảm lượng đường trong máu qua việc làm tăng quá trình chuyển hóa glucose. Loại thực phẩm này có tác dụng hỗ trợ điều trị cho người bệnh mắc tiểu đường type 2.

Tuy nhiên, nếu đang sử dụng bất cứ loại thuốc nào ảnh hưởng tới lượng đường trong máu, bạn nên thận trọng về việc muốn sử dụng mướp đắng. Điều này là để tránh trường hợp làm giảm lượng đường trong máu quá mức.

Giảm cholesterol trong máu

Sử dụng mướp đắng cũng có tác dụng trong việc giúp làm giảm cholesterol trong máu. Từ đó, hỗ trợ tăng cường sức khỏe tim mạch, hạn chế một cách đáng kể nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, nhồi máu cơ tim, đột quỵ.

Tăng cường hệ miễn dịch

Tiêu thụ mướp đắng sẽ giúp bạn tăng cường hệ miễn dịch để phòng ngừa bệnh tật và nhiễm khuẩn. Từ đó, giúp phòng ngừa cảm lạnh, hạn chế khả năng bị dị ứng thực phẩm. Cùng với đó, giảm thiểu nguy cơ mắc chứng khó tiêu hay chứng trào ngược dạ dày thực quản.

Hỗ trợ giảm cân

Đi kèm với đó, mướp đắng cũng là một loại thực phẩm bạn có thể lựa chọn thêm vào thực đơn ăn kiêng của mình. Bởi nó chứa hàm lượng calo thấp, tạo cảm giác no lâu hơn, hỗ trợ cho quá trình giảm cân của bạn đạt được hiệu quả như mong muốn để kiểm soát và duy trì ở mức cân nặng hợp lý.

Tốt cho làn da

Việc thường xuyên sử dụng mướp đắng giúp làm sáng da, dưỡng ẩm cho da, hỗ trợ trong cải thiện tình trạng mụn trứng cá, bệnh chàm hay bệnh vẩy nến. Điều này sẽ tạo điều kiện để bạn có thể sở hữu một làn da đẹp, mịn màng và hấp dẫn hơn.

Giảm tình trạng táo bón

Trong thành phần của mướp đắng có chứa chất xơ giúp kích thích nhuận tràng. Do vậy, việc tiêu thụ loại thực phẩm này có thể giúp cơ thể dễ dàng đi đại tiện hơn, giảm thiểu tình trạng táo bón.

Một số tác dụng khác

Bên cạnh những tác dụng đã được kể đến, mướp đắng còn là một loại thực phẩm có tác dụng tốt cho người bị viêm gan, xơ gan; giúp tăng cường chức năng của hệ tiêu hóa; làm giảm các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích; góp phần cải thiện thị lực; giúp thanh nhiệt, giải độc;…

Mướp đắng bảo vệ sức khỏe tim mạch. Ảnh internet. https://suckhoeviet.org.vn/

Bài thuốc, món ăn từ mướp đắng

Bài thuốc

Bài thuốc trị đau mắt

Chuẩn bị: Mướp đắng tươi và đăng tâm.

Thực hiện: Đem đăng tâm sắc lấy nước, mướp đắng rửa sạch, cắt nhỏ, ăn trực tiếp và uống cùng nước sắc đăng tâm.

Bài thuốc trị mụn nhọt

Chuẩn bị: 1 ít mướp đắng tươi

Thực hiện: Rửa sạch, sau đó nghiền nát, đắp trực tiếp lên da và rửa sạch sau 20 phút.

Bài thuốc trị phiền nhiệt gây nóng sốt và khô miệng

Chuẩn bị: 2 – 3 quả mướp đắng.

Thực hiện: Bỏ ruột, thái mỏng và sắc lấy nước uống. Có thể nấu với nhiều nước và dùng thay thế nước lọc thông thường.

Bài thuốc trị rôm sảy ở trẻ nhỏ

Chuẩn bị: 1 nắm lá mướp đắng tươi.

Thực hiện: Rửa sạch và nấu lấy nước tắm từ 2 – 3 lần/ ngày. Thực hiện liên tục từ 2 – 3 ngày sẽ thấy tình trạng thuyên giảm rõ rệt.

Bài thuốc điều trị tăng huyết áp

Chuẩn bị: Gừng băm, muối, nước tương, dầu mè, bột nêm và hành hoa mỗi thứ một ít, mướp đắng tươi 250g.

Thực hiện: Rửa sạch mướp đắng, bỏ hạt và trụng nước sôi trong 3 phút. Sau đó đem thái sợi, trộn đều với các nguyên liệu còn lại và dùng trực tiếp.

Bài thuốc trị xơ vữa động mạch

Chuẩn bị: Hành hoa, bột nêm, muối, gừng sợi và dầu ăn mỗi thứ một ít và mướp đắng tươi 250g.

Thực hiện: Rửa sạch và bỏ ruột mướp đắng, sau đó thái lát mỏng và đem xào với dầu ăn, thêm gia vị và dùng ăn với cơm.

Lưu ý: Nên dùng dầu thực vật và nêm nêm lạt để tránh tăng huyết áp.

Bài thuốc trị chứng phiền nhiệt, người vã mồ hôi và mất sức

Chuẩn bị: 100g thịt gà và 200g mướp đắng, chuẩn bị thêm dầu mè, giấm, đầu hành, muối và bột nêm mỗi thứ 1 ít.

Thực hiện: Rửa sạch các nguyên liệu, thịt gà thái sợi, mướp đắng bỏ ruột và thái lát. Sau đó đem mướp đắng trụng sơ với nước sôi, để ráo. Đem thịt gà xào sơ và nêm nếm gia vị vừa ăn. Trộn đều thịt gà và mướp đắng, ăn thường xuyên.

Bài thuốc điều trị Vị khí thống

Chuẩn bị: Mướp đắng tươi

Thực hiện: Rửa sạch, giã nát và uống cùng với nước ấm.

Bài thuốc điều trị bệnh chàm (thấp chẩn)

Chuẩn bị: Lá mướp đắng tươi.

Thực hiện: Rửa sạch, để ráo, giã nát và đắp lên vùng da cần điều trị.

Bài thuốc điều trị trẻ nhỏ bị kiết lỵ

Chuẩn bị: Một ít mật ong và mướp đắng tươi.

Thực hiện: Rửa sạch mướp đắng và vắt lấy nước, trộn đều với mật ong và cho trẻ uống từ 1 – 2 lần.

Ngoài dùng để chế biến món ăn, mướp đắng còn giúp chống oxy hóa, chống viêm, hỗ trợ giảm cân…. Ảnh internet. https://suckhoeviet.org.vn/

Bài thuốc điều trị đại tiện ra máu

Chuẩn bị: Rễ mướp đắng tươi 200g.

Thực hiện: Rửa sạch, cắt khúc và sắc trong nồi đất. Sau khi nước sôi, vặn lửa nhỏ và ninh lấy nước cốt uống.

Bài thuốc trị mụn nhọt lâu ngày không vỡ

Chuẩn bị: 1 quả mướp đắng tươi.

Thực hiện: Rửa sạch, thái nhỏ, vắt lấy nước và thoa trực tiếp lên mụn nhọt 3 lần/ ngày.

Bài thuốc trị vị khí đau

Chuẩn bị: Mướp đắng tươi.

Thực hiện: Rửa sạch, cắt và ăn trực tiếp.

Bài thuốc trị trúng thử phát sốt

Chuẩn bị: Mướp đắng tươi 1 quả và chè xanh vừa đủ.

Thực hiện: Khoét bỏ ruột, sau đó cho chè xanh vào mướp đắng và phơi trong bóng râm cho khô hoàn toàn. Thái mỏng mướp đắng và trộn đều với chè xanh. Mỗi lần dùng 8 – 12g sắc uống thay nước trà.

Bài thuốc điều trị chứng lỵ

Chuẩn bị: Mướp đắng tươi.

Thực hiện: Rửa sạch, nghiền nát và ép lấy 1 chén nước cốt và uống trực tiếp.

Bài thuốc trị đinh độc sưng đau dữ dội

Chuẩn bị: Rượu nhạt và lá mướp đắng mỗi thứ vừa đủ.

Thực hiện: Đem lá mướp đắng rửa sạch và thái nhỏ. Mỗi lần dùng 10g uống cùng với rượu nhạt. Uống từ 2 – 3 lần ngày cho đến khi khỏi.

Lưu ý: Có thể dùng rễ mướp đắng nghiền nát, trộn với mật ong và thoa lên nhọt để tăng tác dụng điều trị.

Bài thuốc trị tăng huyết áp và choáng váng

Chuẩn bị: Dầu mè, nước cốt gừng, tỏi băm, muối, rượu trắng và rượu vang mỗi thứ vừa đủ, nghêu 0.5kg và mướp đắng 250g.

Thực hiện: Bỏ ruột mướp đắng, sau đó trụng sơ với nước sôi và vớt ra ngâm với nước lạnh cho hết vị đắng, thái lát. Nghêu cho vào chảo nấu đến khi mở miệng, bỏ vỏ và lấy thịt, đem xào với dầu và thêm gia vị vào. Đặt mướp đắng lót dưới đáy chảo, cho nghêu lên trên, cho rượu trắng, nước cốt gừng, tỏi và muối vào

Bài thuốc điều trị máu nhiễm mỡ

Chuẩn bị: Sữa bò 200ml, mật ong 20ml và mướp đắng 1 quả.

Thực hiện: Bỏ ruột và rửa sạch mướp đắng, sau đó thái nhuyễn. Đổ sữa bò vào mướp đắng và xay nhuyễn, lấy nước hòa với mật ong và 2 lần/ ngày (sáng – chiều).

Bài thuốc trị nhiệt độc tả lỵ

Chuẩn bị: Đường đỏ vừa đủ và dây mướp đắng 60g.

Thực hiện: Đem dây mướp đắng rửa sạch, đem sắc với nước trong nồi đất bằng lửa mạnh. Sau đó, giảm lửa ninh lấy nước cốt, bỏ bã, thêm đường đỏ và dùng uống. Ngày dùng từ 3 – 4 lần.

Bài thuốc điều trị cảm cúm

Chuẩn bị: Một ít ruột mướp đắng tươi.

Thực hiện: Rửa sạch, đem sắc trong nồi đất bằng lửa lớn. sau khi sôi hạ nhỏ lửa, ninh thành cốt. Đem vớt bỏ bã và lấy nước uống.

Lưu ý: Bên cạnh đó để bệnh nhanh lành, nên bổ sung các món ăn từ mướp đắng như canh mướp đắng nhồi thịt, mướp đắng xào trứng,…

Bài thuốc điều trị chứng tiêu chảy ở trẻ nhỏ

Chuẩn bị: Một ít dây mướp đắng tươi.

Thực hiện: Rửa sạch, đem sắc trong nồi đất, ninh nhừ lấy nước cốt uống.

Bài thuốc trị chứng nôn ói ở trẻ em

Chuẩn bị: 6g rễ mướp đắng.

Thực hiện: Đun sôi trong nồi đất, sau đó giảm nhỏ lửa, bỏ bã và lấy nước cốt dùng.

Bài thuốc chữa đinh nhọt sưng đau

Chuẩn bị: Lá mướp đắng phơi khô.

Thực hiện: Đem tán mịn, mỗi lần dùng 15g uống với rượu trắng.

Bài thuốc trị bệnh tiểu đường có biến chứng võng mạc

Chuẩn bị: Bắp và mướp đắng, mỗi thứ 100g, đường phèn 10g.

Thực hiện: Rửa sạch bắp, mướp đắng, cắt nhỏ mướp đắng và cho vào nồi cùng với bắp. Nấu thành chè, khi chín thêm đường phèn vào và chia thành 2 lần ăn (sáng – chiều).

Trà mướp đắng giúp giải khát và thanh nhiệt

Chuẩn bị: 1 – 2 quả mướp đắng tươi.

Thực hiện: Cắt bỏ hai đầu, rửa sạch, sau đó thái thành từng lát mỏng, đem phơi hoặc sấy khô. Khi sử dụng, lấy 1 ít trà hãm với nước sôi trong 30 phút và dùng uống.

Bài thuốc chữa ho và thanh nhiệt cơ thể

Chuẩn bị: 20 quả đại táo và 3 quả mướp đắng.

Thực hiện: Đem mướp đắng rửa sạch và đun lấy nước, thêm táo vào và đun sôi thêm 10 – 15 phút.

Mướp đắng trộn rau cần giúp giải độc và thanh nhiệt

Chuẩn bị: Rau cần ta 200g, 1 quả mướp đắng, rau thơm, tỏi giã nhuyễn và gia vị.

Thực hiện: Thái nhỏ mướp đắng và trụng sơ qua nước sôi, sau đó nhúng vào nước lạnh và để ráo. Trộn mướp đắng với rau cần và gia vị, ăn trực tiếp.

Bài thuốc chữa thấp khớp

Chuẩn bị: Cỏ xước, cối xay, cây vòi voi sao, dây đau xương sao, rễ nhàu, cây xấu hổ và lá mướp đắng, mỗi thứ 8g, dây thần thông, rễ ngũ trảo mỗi thứ 5g, gừng tươi 3g và quế chi 4g.

Thực hiện: Sắc uống ngày 1 thang.

Hạ đường huyết quá mức, xuất huyết tử cung, hư thai,… là một số tác hại khi sử dụng mướp đắng. Ảnh internet. https://suckhoeviet.org.vn/

Lưu ý khi sử dụng mướp đắng

Đi kèm với đó, để đảm bảo cho hiệu quả nhận được và tránh phải đối diện với các tác dụng phụ không mong muốn, bạn có thể ghi nhớ một vài lưu ý như sau:

Sử dụng quá nhiều mướp đắng có thể khiến bạn bị đầy bụng, khó tiêu, ợ hơi, tiêu chảy. Bên cạnh đó, việc lạm dụng loại thực phẩm này tiềm ẩn rủi ro dẫn đến tình trạng tụt đường huyết đột ngột, gây nhức đầu, chóng mặt, vã mồ hôi, có thể bị choáng và ngất.

Tiêu thụ với một lượng vừa phải, không nên lạm dụng.

Không kết hợp sử dụng mướp đắng với tôm hoặc ăn cùng lúc với sườn heo chiên hay măng cụt.

Tránh uống trà xanh sau khi ăn mướp đắng vì có thể gây ảnh hưởng đến dạ dày. Thay vào đó, nên đợi một vài tiếng sau khi ăn xong rồi mới uống.

Không nên ăn mướp đắng khi bụng đói.