Bí quyết dưỡng sinh mùa thu theo Y học cổ truyền

Dưỡng sinh mùa thu

Sách Hoàng đế nội kinh viết: “Xuân hạ dưỡng dương, thu đông dưỡng âm”. Mùa thu thời tiết từ nóng chuyển sang mát lạnh, dương suy âm thịnh. Thời tiết khô hanh, vì thế dưỡng âm phòng ngừa khô hanh là chủ yếu của dưỡng sinh mùa thu để phòng bệnh.

Y học cổ truyền cho rằng, dưỡng sinh và chăm sóc tinh thần trong mùa thu cần phải “sử chí an ninh, dĩ hoãn thu hình, thu liễm thần khí, sử thu khí bình, vô ngoại kỳ chí, sử phổi khí thanh, thử thu khí chi ứng”. Nghĩa là : mọi người hãy nhìn nhận sự biến đổi của thiên nhiên bằng trạng thái tinh thần bình thường, nên ra khỏi nhà, đi du lịch hoặc leo núi ngắm cảnh, thư giãn tinh thần, có như thế mọi lo âu và buồn bã sẽ tiêu tan. Bạn cũng có thể tập khí công, thu liễm tâm thần, duy trì sự yên tĩnh của nội tâm. Đồng thời bạn cần thường xuyên tắm nắng, đi lại hoặc loại bỏ tâm trạng không vui. Đó chính là cẩm nang “thu dưỡng”, là phương pháp dưỡng sinh tốt cho mọi người nhất là các bậc cao niên trong mùa thu.

Trong sinh hoạt và lao động, bạn cũng cần thuận theo quy luật âm dương cân bằng, giúp cơ thể duy trì trạng thái “âm bình dương bí”. Khi chúng ta lấy thực hiện cân bằng âm dương làm mục đích, thì khi âm dương sẽ không thiên lệch, không gây bệnh lý.

Theo đó, điều quan trọng nhất về dưỡng sinh trong mùa thu là bạn phải có tinh thần lạc quan, độ lượng cởi mở, điềm đạm, bình tĩnh, tránh xúc động, tránh khí huyết dâng trào, định tâm thần cho phẳng lặng để tránh mọi bệnh tật.

Trong mùa thu tập trung dưỡng sinh thân thể là điều rất cần làm. Tuy nhiên bạn cần hiểu rõ: dưỡng sinh không đồng nghĩa với ăn uống nhiều chất bổ dưỡng, phải hiểu đạo dưỡng sinh mùa thu mới có thể dưỡng thân thể một cách tốt nhất.

Mùa thu trong ngũ hành là tương ứng với kim, cũng ứng với phổi. Do đó đây là mùa của phế kim, khí thuộc phế kim sẽ vượng. Khi phế kim quá mạnh có thể làm tổn thương cho can mộc (tạng gan ứng với mộc trong ngũ hành), cũng làm hao tổn tỳ thổ (tỳ ứng với thổ trong ngũ hành). Vì vậy mùa thu cần chú ý dưỡng âm ẩm chống khô hanh, chăm sóc can và tỳ tránh suy tổn.

Phép dưỡng sinh trong mùa thu là điều hòa thân thể. Ảnh internet. https://suckhoeviet.org.vn/

Nguyên tắc cơ bản của dưỡng sinh mùa thu

Dưỡng sinh mùa thu trong Y học cổ truyền dựa trên những nguyên tắc cơ bản để duy trì sức khỏe và cân bằng trong mùa thu. Dưới đây là một số nguyên tắc quan trọng của dưỡng sinh mùa thu trong Y học cổ truyền:

Điều chỉnh lối sống

Điều chỉnh lối sống theo thời tiết mùa thu là một khía cạnh quan trọng để duy trì sức khỏe và cân bằng trong mùa này. Mặc dù mùa thu thường mang đến không gian dịu mát, nhưng không nên lơ là các biến đổi thời tiết, đặc biệt đối với những người dễ bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi của môi trường.

Mùa thu là khoảng thời gian chuyển giao giữa hè và đông, khi nhiệt độ và độ ẩm thay đổi đáng kể. Điều này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và tình trạng cơ thể. Để đối phó với điều này, bạn nên chuẩn bị tốt hơn cho việc mặc áo, đặc biệt, khi đi ngủ vào ban đêm, cần đảm bảo cơ thể được giữ ấm bằng cách sử dụng nhiều lớp quần áo hoặc đắp thêm chăn để tránh nhiễm lạnh.

Ngoài việc điều chỉnh cách mặc áo, việc thay đổi thói quen ngủ cũng rất quan trọng. Việc đi ngủ sớm và dậy sớm không chỉ giúp cơ thể thích nghi tốt hơn với biến đổi thời tiết mùa thu, mà còn có lợi cho sức khỏe tổng thể. Thói quen này giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ, tăng sự tỉnh táo vào buổi sáng và duy trì năng lượng suốt cả ngày.

Điều chỉnh lại tinh thần

Lập thu là thời điểm đánh dấu sự khởi đầu của mùa thu, khi sự trao đổi chất của cơ thể con người bắt đầu chuyển sang trạng thái âm dương tương ứng với biến đổi của thiên nhiên.

Trong giai đoạn này, tinh thần của bạn cần được điều chỉnh và duy trì ở một tình trạng tích cực. Dù đối mặt với những khó khăn hay buồn phiền, hãy cố gắng không để bản thân mình trở nên buồn bã và lo lắng. Thay vào đó, hãy thử chủ động giải quyết vấn đề, để tâm hồn được thả lỏng và tĩnh tại. Bằng cách này, bạn có thể tạo ra một không gian tĩnh lặng trong lòng, giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn và lấy lại sự cân bằng.

Tinh thần lạc quan và tích cực sẽ có tác động lớn đến sức khỏe của bạn. Nó giúp bạn chống lại sự biến đổi của thời tiết mùa thu, làm việc hiệu quả hơn và tận hưởng cuộc sống một cách thuận lợi. Hãy để tinh thần của bạn trở thành nguồn động viên và đồng hành trong hành trình dưỡng sinh mùa thu để khỏe bên trong và đẹp bên ngoài.

Dưỡng sinh mùa thu nên ngủ sớm, dậy sớm để giúp tinh thần bình ổn. Ảnh internet. https://suckhoeviet.org.vn/

Điều chỉnh chế độ ăn uống

Khi bước vào mùa thu, việc điều chỉnh chế độ ăn uống là điều quan trọng để đảm bảo sức khỏe và cân bằng cơ thể. Theo quan niệm dân gian, “mùa thu dễ thu, không dễ tán”, thể hiện rằng cơ thể dễ hấp thu và tích trữ thức ăn hơn là tiêu thụ nên việc điều chỉnh khẩu phần ăn theo mùa là điều cần thiết.

Khi bạn thay đổi chế độ ăn, hãy đảm bảo rằng nó phù hợp với nhu cầu và yêu cầu của cơ thể. Ngoài việc duy trì sự điều độ và cân bằng, bạn cũng nên hạn chế việc ăn các thực phẩm cay và kích thích, đặc biệt là những thực phẩm có vị cay giúp cơ thể thích nghi với những biến đổi trong môi trường.

Lúc này, môi trường nhiệt đới và âm ẩm giao hòa, vì vậy quan tâm đến việc làm dịu làn da của dạ dày và lá lách là cần thiết. Hãy tập trung vào việc duy trì độ ẩm cho các bộ phận này và áp dụng nguyên tắc chăm sóc sức khỏe tỳ vị.

Trong chế độ ăn uống, bạn nên ưu tiên thực phẩm có vị chua, ngọt và đắng. Hãy bổ sung cà rốt, cà chua, bí xanh, củ sen, đậu, ngô, nho, nhãn, đào, dứa, dưa lưới và nhiều loại thực phẩm tươi ngon khác vào khẩu phần ăn hàng ngày để tạo cân bằng yin và yang trong cơ thể, giúp bạn có một mùa thu khỏe mạnh hơn.

Tập trung vào giấc ngủ

Ngủ sớm để thuận theo âm tinh cất giữ, dùng dưỡng “thâu” khí. Dậy sớm nhằm thuận theo dương khí từ từ mạnh lên, khiến phế khí giãn ra. Bởi vậy, người là có thể thu dương khí, nếu không dương khí toàn bộ tản ra bên ngoài, khi đến mùa Đông, thân thể người sẽ xuất hiện suy nhược.

Trước khi ngủ nên ngâm chân bằng nước ấm, sáng dậy rửa mặt bằng nước ấm để kích thích tuần hoàn máu, nâng cao sức đề kháng cho cơ thể. Nếu trong nhà lỡ có người bị cảm cúm có thể đun nước giấm rồi đóng kín các cửa lại để xông qua gian nhà một lượt giúp trừ bệnh cảm cúm.

Mùa thu dễ mệt mỏi, ngủ trưa điều dưỡng tốt cho tim, làm khỏe tim, giảm xác suất bị bệnh tim mạch.

Ngoài ra, cũng có truyền thống dưỡng sinh khởi xướng “thu đống”. Đó là mùa thu nên để cơ thể chịu lạnh một chút làm giảm tiết mồ hôi, vì mồ hôi ra làm âm khí hao tổn, thuận theo nguyên tắc dưỡng sinh vào mùa thu là “trữ âm tinh, giữ âm khí”. Tuy nhiên cũng không được để cơ thể lạnh quá, đặc biệt với người già, trẻ nhỏ và người sức khỏe không tốt, nên mặc thêm áo ấm, tránh để khí lạnh làm thương tổn cho phế.

Dưỡng sinh mùa thu nên ăn uống tăng chua, ngọt, giảm bớt vị cay. Ảnh internet. https://suckhoeviet.org.vn/

Tập thể dục và vận động

Tập thể dục và hoạt động vận động đóng vai trò quan trọng trong quá trình dưỡng sinh mùa thu. Khi thời tiết dịu mát và không gian tự nhiên bừng nở, đây là thời điểm lý tưởng để bạn tham gia vào các hoạt động vận động và tận hưởng sự tươi mới của mùa thu.

Việc duy trì một lịch trình tập thể dục thường xuyên sẽ giúp cơ thể bạn duy trì sự linh hoạt, sức mạnh và tăng cường sức kháng. Bạn có thể lựa chọn các hoạt động như đi bộ, tập yoga, bài tập thể dục nhẹ nhàng hoặc thậm chí là tham gia vào các buổi chạy bộ sáng sớm để tận hưởng không khí trong lành của mùa thu.

Tập thể dục không chỉ giúp duy trì vóc dáng mà còn giúp cải thiện tâm trạng, giảm căng thẳng và tăng cường tinh thần lạc quan. Đồng thời, việc tham gia vào hoạt động vận động ngoài trời còn mang lại cảm giác thư giãn và hứng thú trong cuộc sống hàng ngày.

Tiết chế dưỡng âm

Mùa thu phải thuận theo nguyên tắc tích trữ của giới tự nhiên, vì thế tiết chế chuyện phòng the là tích trữ âm tinh.

Âm dương cân bằng phòng ngừa bệnh tật

Trong “Hoàng đế nội kinh” có câu “âm bình dương bí”, bình ở đây chính là cân bằng, bí là kín kẽ vững chắc. Nếu âm cân bằng, dương khí kín kẽ vững chắc thì cơ thể tự nhiên khỏe mạnh, tinh thần tốt lên.

Âm dương nếu mất cân bằng, bệnh tật liền bộc phát. Âm dương mất cân bằng nhẹ thì cơ thể sẽ có chút không khỏe, nặng hơn thì sẽ sinh bệnh, mà mất cân bằng nghiêm trọng thì thân thể chắc chắn mắc bệnh nặng.