Công dụng của cây muồng trâu trong Y học cổ truyền

Cây muồng trâu

Cây muồng trâu được biết đến với đa dạng tên gọi khác nhau như lá muồng muồng, muồng lác, hay muồng xức lác. Tên khoa học là Cassia alata L, thuộc họ đậu.

Muồng trâu có chiều cao vượt trội so với các loại cây thân nhỡ khác. Trong giai đoạn trưởng thành, chúng thường giao động trong khoảng từ 1.5-3m. Đường kính thân cây cũng nằm trong khoảng từ 10-18 cm. Đặc điểm nổi bật của loại lá này là loại lá kép lông chim to và dài. Lần lượt theo các lớp mà lá có các kích thước nhau. Lá gốc thường sẽ đều và tròn. Cặp lá chét đầu tiên sẽ có kích thước nhỏ nhất và to dần ra từ cặp thứ 2,3. Kích thước tối đa đạt được sẽ rộng khoảng 5-6cm và dài khoảng 12-14cm.

Hoa của muồng trâu luôn mọc thành cụm, có màu vàng sẫm hoặc nâu nhạt. Chúng dài khoảng 30 – 40cm. Quả cũng rất lớn. Tương đối giống với hình đậu, nhưng bên trong có thể chứa tới 60 hạt nhỏ. Đặc biệt tất cả các bộ phận của muồng trâu đều được sử dụng để bào chế thuốc.

Ở Nam Mỹ, loại lá này đóng vai trò như một cây dược liệu. Còn tại Việt Nam chúng cũng mọc hoang ở nhiều tỉnh thành trên cả nước và thường được người dân áp dụng trong các phương pháp trị liệu khác nhau.

Cây muồng trâu là thực vật thân nhỡ, chiều cao trong khoảng 1.5 – 3m. Ảnh internet. https://suckhoeviet.org.vn/

Công dụng cây muồng trâu

Theo Y học cổ truyền

Theo Y học cổ truyền, cây muồng trâu có vị đắng, tính mát, mùi hắc nhẹ, lá vị cay ấm. Phần thân, quả, lá, cành của cây muồng trâu đều được sử dụng để bào chế thành thuốc.

Cây muồng trâu có công dụng sát trùng, nhuận tràng, lợi tiểu, giải nhiệt và giảm ngứa. Khi sao vàng, cây muồng trâu có tác dụng tiêu viêm, tiêu độc, nhuận gan và tiêu thực. Cây muồng trâu được sử dụng trong điều trị chàm, hắc lào, vàng da, viêm da thần kinh, dị ứng, viêm gan, táo bón, đờm nhiều, phù thũng.

Theo y học hiện đại

Theo nghiên cứu hiện đại, trong hạt muồng trâu có chứa tới 15% protein, Mg, Mn, Ca, Na. Phần lá và quả muồng trâu có các dẫn xuất anthraquinon và phần rễ cây chứa sitosterol (là dẫn xuất của steroid thường xuất hiện trong các sản phẩm điều trị bệnh ngoài da).

Quả muồng trâu được thu hái vào tháng 10 – 12 hằng năm, có thể dùng tươi hoặc phơi khô. Thân, cành và lá cây muồng trâu thường được thu hái khi chưa ra hoa, có thể dùng tươi hoặc phơi nắng cho khô.

Theo nghiên cứu dược lý hiện đại, cây muồng trâu có công dụng:

Cao từ lá muồng trâu có triển vọng được nghiên cứu làm thuốc điều trị viêm gan cấp và mãn tính do có khả năng điều hòa chỉ số bilirubin, ALT và bảo vệ tế bào gan.

Lá muồng trâu có khả năng kháng khuẩn và kháng nấm. Hiện nay dược liệu này có thể có triển vọng làm thuốc hỗ trợ điều trị cho người nhiễm HIV.

Thực nghiệm trên chuột cống trắng bị xơ gan do CC14 nhận thấy, cao lá có thể làm giảm 12.64% hàm lượng collagen trong gan và ức chế quá trình xơ gan.

Ngoài ra, lá muồng trâu còn có tác dụng tăng 39.64% lượng mật ở chuột nhắt trắng thực nghiệm.

Thực nghiệm trên chuột trắng bị u hạt do amian nhận thấy cao lá muồng trâu có tác dụng chống hiện tượng viêm mãn tính tốt (giảm khoảng 26.6% trọng lượng khối u).

Hợp chất anthraquinones trong cây muồng trâu có tác dụng chữa các bệnh da liễu như hắc lào, lang ben, dị ứng, vẩy nến, mẩn ngứa,…

Tác dụng nhuận tràng của muồng trâu được xác định là do hoạt động của hợp chất Sennoasides. Khi thành phần này di chuyển đến đại tràng, vi khuẩn đường ruột sẽ thủy phân thành Anthornes. Anthornes tác động đến nhu động ruột nhằm hạn chế táo bón và khó tiêu.

Công dụng của cây muồng được ứng dụng trong một số bài thuốc Y học cổ truyền. Ảnh internet. https://suckhoeviet.org.vn/

Bài thuốc từ cây muồng trâu

Bài thuốc trị dị ứng và nấm ngoài da

Bài thuốc 1: Chuẩn bị 1 lá muồng trâu, sau đó xây lá với nước ấm và nấu sệt lại. Dùng hỗn hợp thoa lên nơi bị kích ứng 3 – 4 lần/ ngày cho đến khi khỏi.

Bài thuốc 2: Dùng 5 – 20g quả khô không hạt và cuống lá, đem ngâm với 1 lít nước sôi và dùng 1 tách uống vào buổi tối để giảm dị ứng.

Bài thuốc 3: Dùng lá muồng trâu sắc đặc rồi đắp trực tiếp lên vùng da tổn thương hoặc pha nước tắm mỗi ngày.

Bài thuốc chữa viêm họng

Chuẩn bị: Một lượng lá tươi vừa đủ.

Thực hiện: Nghiền, ép lấy nước và pha loãng. Dùng nước này để súc miệng hằng ngày nhằm giảm đau và ngứa rát cổ họng.

Bài thuốc chữa đau thần kinh tọa

Chuẩn bị: Rễ nhàu, thần thông, kiến cò mỗi thứ 12g, đỗ trọng 8g, cây lức 20g và muồng trâu 24g.

Thực hiện: Sắc uống, ngày dùng 1 thang.

Bài thuốc chữa táo bón

Chuẩn bị: 20g lá muồng trâu.

Thực hiện: Đun với 1 lít nước và uống 1 ly trước khi ngủ.

Lá cây muồng trâu thường được dùng để trị lác, hắc lào, dị ứng và nấm ngoài da. Ảnh internet. https://suckhoeviet.org.vn/

Bài thuốc chữa thấp khớp

Chuẩn bị: Rễ cỏ xước, dứa dại, tang ký sinh và quế chi mỗi thứ 20g, vòi voi 30g và muồng trâu 40g.

Thực hiện: Sắc uống ngày 1 thang trong 7 – 10 ngày.

Bài thuốc từ cây muồng trâu trị lác, hắc lào

Bài thuốc 1: Dùng lá muồng trâu giã nát, sau đó thêm ít muối hoặc nước cốt chanh và thoa lên da.

Bài thuốc 2: Nghiền nát lá muồng trâu, sau đó đổ vào nước đun sôi có pha với natri fluorid trong 24 giờ đồng hồ. Sau thời gian này, đem nước lọc qua vải, thêm ít cồn 900 ngâm trong 24 giờ rồi ép lấy dịch cồn. Dịch cồn này sẽ dần đông thành cao mềm và được sử dụng trực tiếp lên da.

Bài thuốc trị đại tiện khó khăn do nhiệt

Chuẩn bị: Đại hoàng 4 – 6g, chút chít và muồng trâu mỗi thứ 20g.

Thực hiện: Sắc uống trong ngày.

Bài thuốc từ lá muồng trâu chữa lang ben

Chuẩn bị: 1 nắm lá muồng trâu và 1 ít muối.

Thực hiện: Đun sôi lá cùng với muối, sau đó dùng nước tắm 1 lần/ ngày. Hoặc có thể giã nát lá và đắp lên vùng da bị bệnh 2 – 3 lần/ ngày cho đến khi khỏi.

Bài thuốc chữa mẩn ngứa ngoài da

Chuẩn bị: Quả khô không hạt và cuống lá 5 – 20g.

Thực hiện: Ngâm trong 1 lít nước sôi, dùng 1 ly nhỏ uống vào buổi tối.

Bài thuốc chữa táo bón nặng

Chuẩn bị: Ngọn cam thảo dây non 40g và rễ muồng trâu 20g.

Thực hiện: Rửa sạch các nguyên liệu, sau đó đâm nhuyễn, hòa thêm nước sôi vào để nguội. Dùng nước chia thành 2 lần dùng và uống hết trong ngày.

Quả, lá, cành của cây muồng trâu đều được sử dụng để bào chế thành thuốc. Ảnh internet. https://suckhoeviet.org.vn/

Lưu ý khi sử dụng cây muồng trâu

Khi dùng cây muồng trâu để chữa bệnh, bạn nên lưu ý những thông tin sau:

• Thận trọng khi dùng dược liệu cho phụ nữ mang thai.

• Dược liệu muồng trâu có tác dụng nhuận tràng do đó có thể gây tiêu chảy khi dùng cho người có tỳ hư hàn (đau bụng đi ngoài, lạnh bụng).

• Không nên dùng dược liệu trong một thời gian dài.

• Hợp chất trong cây muồng trâu có thể tương tác với một số viên uống và thuốc điều trị. Vì vậy bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có ý định phối hợp.

Các bài thuốc từ cây muồng trâu có độ an toàn cao và thích hợp với nhiều đối tượng. Tuy nhiên bạn cần hạn chế tình trạng tự ý áp dụng bài thuốc. Thay vào đó nên tham vấn y khoa trước khi thực hiện để giảm thiểu các rủi ro và tác dụng phụ phát sinh.