Kinh nghiệm thuốc nam Nguyễn Kiều trong điều trị các bệnh rối loạn chuyển hóa, các bệnh mạn tính

Tham dự hội thảo có GS.TS. Trương Việt Bình, Chủ tịch Hội Nam Y Việt Nam cùng các Giáo sư, Tiến sĩ, Thạc sĩ, Bác sĩ và các thầy thuốc, nhà nghiên cứu thuốc trên cả nước.

Việt Nam có một nền y dược cổ truyền lâu đời. Cội nguồn của nền y dược học cổ truyền Việt Nam là từ những kinh nghiệm dân gian hình thành do kết quả đấu tranh sinh tồn giữa con người với những tác nhân gây bệnh. Nền y dược cổ truyền VN là di sản văn hoá được lưu truyền, được liên tục bổ sung bởi kinh nghiệm của các thế hệ và ngày càng hoàn thiện.

Một trong những vị lương y đã xuất hiện trong thế kỷ 20 gắn liền với sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc, say mê nghiên cứu thuốc Nam chữa bệnh cho cán bộ chiến sĩ và nhân dân là lương y Nguyễn Kiều.

Lương y Nguyễn Kiều sinh ngày 26/8/1891 ở thôn Long Hậu, xã Hoà Long, huyện Lai Vung, tỉnh Sa Đéc (nay là tỉnh Đồng Tháp) trong một gia đình lương y nổi tiếng. Ông đã theo con đường của Đại danh y Tuệ Tĩnh, say mê nghiên cứu thuốc Nam. Ông sớm tham gia cách mạng, năm 1930 bị thực dân Pháp bắt và đày ra Côn Đảo với án 20 năm tù khổ sai.

Trong 15 năm ở địa ngục trần gian, với vốn nghề thuốc Nam, ông được đồng chí Tôn Đức Thắng giao nhiệm vụ xây dựng tổ thuốc Nam, hái lượm cây thuốc trên đảo và ven biển đem về chế biến thành thuốc chữa bệnh cho tù nhân, nổi danh “ba Kiều” Côn Lôn thầy thuốc giỏi.

GS.TS. Trương Việt Bình, Chủ tịch Hội Nam Y Việt Nam tại Hội thảo

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, ông trở về đất liền tiếp tục hoạt động cách mạng và đảm nhận các công tác: Trưởng ty Công an tỉnh Sa Đéc, Phó ban Quân y Nam Bộ, Trưởng ban Quân y – Bộ đội tình nguyên quân Việt Nam – Campuchia. Năm 1954, tập kết ra Bắc, lương y Nguyễn Kiều tự nguyện về xã Nam Tiến, huyện Phú Xuyên, tỉnh Hà Đông (nay là Hà Nội) xây dựng tủ thuốc Nam Nông hội chữa bệnh cho bà con nông dân và nhiều cơ sở thuốc Nam tại xã.

Lương y Nguyễn Kiều cũng đã tiến hành xây dựng Hợp tác xã y dược liên khu 5, Tập đoàn Đông y miền Nam và Hợp tác xã thuộc dân tộc Chùa Bộc nổi tiếng Hà Nội.

Năm 1959, lương y Nguyễn Kiều được bổ nhiệm làm Chủ nhiệm khoa thuốc Nam – Viện Nghiên cứu Đông y Trung ương. Tại Viện, ông hoàn thiện cuốn Cơ bản thuốc Nam giới thiệu 250 vị thuốc trong 100 cây thuốc và nhiều vật thuốc Nam gia dụng. Ông cũng viết tập Bệnh án lâm sàng và cuốn Chẩn trị thực tiễn hướng dẫn các môn sinh phương pháp chữa bệnh…

Năm 1962, Bộ Y tế đồng ý cho lương y Nguyễn Kiều mở trường thuốc Nam tại xóm Đậu, xã Đình Trung, tỉnh Vĩnh Phúc. Chỉ trong một thời gian, trường đã có vườn thuốc mẫu, có phòng khám nội, ngoại trú. Dù chỉ mở 3 khóa nhưng trường đã đào tạo được gần 350 lương y, bồi dưỡng 2 lớp thuốc Nam cho 70 y bác sĩ của Bộ Y tế. Cuối năm 1965, lương y Nguyễn Kiều nghỉ hưu ở tuổi 75. Ông cũng làm cố vấn thuốc Nam Bộ Tư lệnh Công an nhân dân vũ trang….

Đầu xuân 1967, lương y Nguyễn Kiều trở về tỉnh Hà Tây cùng các bạn tù cũ Côn Đảo xây dựng tủ thuốc Nam – Hợp tác xã nông nghiệp Hà Trì, xã Hà Cầu (Hà Đông). Tháng 3/1969, Thủ tướng Phạm Văn Đồng đến thăm tủ thuốc Nam Hà Trì. Tại đây, Thủ tướng giao cho lương y Nguyễn Kiều xây dựng trường thuốc Nam nằm trong hệ thống trường y khoa chuyên nghiệp chính quy của Bộ Y tế. Thủ tướng cũng giao cho Bộ Tư lệnh Công an nhân dân vũ trang cử y bác sĩ quân y đến học thừa kế và giúp lương y Nguyễn Kiều tổ chức, quản lý, điều hành. Trường mang tên Đại Danh y Tuệ Tĩnh.

BS Hoàng Sầm, Phó Chủ tịch Hội Nam Y Việt Nam trình bày tham luận tại Hội thảo

Ở tuổi 79, lương y Nguyễn Kiều được bổ nhiệm là Hiệu trưởng Trường Nam y Tuệ Tĩnh. Trong quá trình giảng dạy, ông đề cao phương pháp chẩn đoán phòng chữa, thừa kế những bài thuốc hay, cây thuốc quý của các dân tộc, kinh nghiệm chữa bệnh của người xưa một cách khoa học sáng tạo…

Lương y Nguyễn Kiều mãi xứng danh là thầy thuốc Nam tiêu biểu của nền YDHCT dân tộc Việt Nam thế kỷ 20… Theo dòng thời gian, kỳ vọng của lương y Nguyễn Kiều “Trường Tuệ Tĩnh hôm nay – Học viện thuốc ta ngày mai” đã thành hiện thực. Ngày 2/2/2005, Thủ tướng Chính phủ ra quyết định thành lập Học viện YDHCT Việt Nam trên cơ sở Trường trung học y học cổ truyền Tuệ Tĩnh.

Thể theo nguyện vọng của những thầy thuốc Nam ở mọi vùng miền Tổ quốc, Ds CK2 Nguyễn Đức Đoàn nguyên Vụ Trưởng Vụ YHDT Bộ Y tế cùng Gs Ts Trương Việt Bình và một số cán bộ tâm huyết đã quyết tâm xin thành lập Hội Nam y Việt Nam… Ngày 17/5/2017, Bộ trưởng Bộ Nội vụ đã ra quyết định thành lập Hội Nam y Việt Nam, mở đầu cho một bước phát triển mới của nền y học cổ truyền Việt Nam.

Lãnh đạo Hội Nam y Việt Nam cùng các đại biểu tham dự Hội thảo chụp ảnh lưu niệm

Qua 6 năm xây dựng và trưởng thành, tới nay Hội Nam Y Việt Nam đã có trên 3000 hội viên trải khắp đất nước góp phần bảo tồn, phát triển nam y nam dược phục vụ cho sự nghiệp chăm sóc sức khoẻ nhân dân.

Tiếp bước các Hội thảo khoa học nam y nam được hàng năm, năm 2023 Hội Nam y Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học “Nam dược thần diệu”, chọn lọc trên 16 đề tài thuốc nam nói chung và kinh nghiệm thuốc nam Nguyễn Kiều nói riêng.

Hội thảo được kỳ vọng là nơi các thầy thuốc, các nhà khoa học y dược học chia sẻ cho nhau những kinh nghiệm quý báu đúc kết được trong thực tiễn điều trị và nghiên cứu khoa học y học.

Một số hình ảnh tại Hội thảo: