Mần tưới – Cây thuốc nam có tác dụng thanh nhiệt, chữa cảm nắng

Cây mần tưới có tên khoa học Eupatorium fortunei Turcz, thuộc họ Cúc (Asteraceae), là loại cây thân thảo, mọc hoang dại ở bìa rừng, ruộng đồng và ven đường. Cây thường dùng để làm rau ăn sống hoặc dùng để làm gia vị, giúp kích thích tiêu hóa và giải nhiệt cơ thể.

Theo Y học cổ truyền, mần tưới có vị đắng, mùi thơm, tính hơi ấm có tác dụng hoạt huyết, phá huyết ứ, điều kinh, giải nhiệt và được dùng để trị chứng cảm do nắng nóng, mụn nhọt, lở ngứa ngoài da, thống kinh, chậm kinh…

Cây mần tưới trong tự nhiên. Ảnh: IT. https://suckhoeviet.org.vn/

Ngoài ra dân gian còn dùng mần tưới để diệt chấy, rận rệp, xua đuổi các loại bọ chó, bọ mạt.

Mần tưới thường được thu hái vào mùa hè, cắt lấy đoạn ngọn cành có lá, rửa sạch phơi trong bóng râm, sấy khô hoặc tươi làm thuốc.

Một số bài thuốc chữa bệnh từ mần tưới

– Giải nhiệt, tiêu hóa tốt: Mần tưới 20g (nên hái trước khi cây có hoa, thái nhỏ rồi sấy khô) hãm với nước đun sôi hoặc sắc với 300ml nước còn 100ml, uống hàng ngày.

– Giải cảm do nắng nóng: Lá non mần tưới 100g, nấu canh ăn trong ngày. Nên ăn khi canh còn nóng. Dùng trong 3 ngày.

– Giảm sưng đau do mụn nhọt (mụn nhọt chưa mưng mủ): Lá mần tưới tươi 50g, rửa sạch, giã nát đắp nơi có mụn nhọt. Ngày đắp 2 lần vào buổi sáng và tối, mỗi lần 10-15 phút.

– Ngăn ngừa và điều trị các loại bệnh ngoài da mùa hè: Nấu mần tưới dùng để tắm ngoài da, vì mần tưới chứa tinh dầu dễ bay hơi nên có thể ức chế vi khuẩn và khử trùng.

– Trị chứng mất ngủ, mệt mỏi và ăn uống kém ở phụ nữ sau khi sinh: Rẻ quạt 4g, nhân trần 6g, ngải cứu 10g, vỏ quả bưởi đào khô 4g, mạch môn và mần tưới mỗi vị 20g. Sắc uống ngày dùng 1 thang, nên dùng liên tục trong vòng 10 ngày.

– Trị tỳ vị hư yếu khiến tiêu hóa kém, bụng đầy trướng và đau tức ngực: Trần bì 6g, lá sen và hậu phác mỗi vị 8g, bán hạ chế, mần tưới, đại phúc bì và hoắc hương mỗi vị 12g. Đem các vị sắc lấy nước uống.

Lá cây mần tưới. Ảnh: IT. https://suckhoeviet.org.vn/

– Trị người nóng vào buổi chiều, miệng đắng, đi tiểu vàng, rêu lưỡi nhờn hơi vàng: Chuẩn bị hoàng cầm, hoắc hương và bán hạ chế mỗi vị 12g, ý dĩ nhân, hoạt thạch mỗi vị 16g, hoàng liên 6g, mần tưới, chỉ thực, hậu phác mỗi vị 8g. Đem các vị sắc lấy nước uống.

– Chữa chứng chậm kinh, máu kinh xấu, thường ra màu nâu đen: Nghệ xanh, ngưu tất, ích mẫu và hương phụ (tứ chế) mỗi vị 16g, chỉ xác, tô mộc và mần tưới mỗi vị 12g. Đem các vị sắc lấy nước uống.

– Giúp sạch gàu: Mần tưới tươi 25g, bồ kết (3-5 quả) đốt cháy, lá bưởi 20g đun lấy nước gội đầu. Mỗi tuần nên gội 2 lần.

– Xua đuổi muỗi và dĩn: Lá mần tưới tươi 20g, rửa sạch, giã nát cho vào túi vải xát trực tiếp và tay, chân có hiệu quả tốt trong vòng 2-3 tiếng.

– Trừ côn trùng: Mần tưới diệt được chấy, rận, rệp; xua đuổi các loại bọ chó, bọ mạt, dĩn, kiến và hạn chế hoạt động của ruồi, muỗi…

Lưu ý khi dùng mần tưới

• Không dùng cho người có thể âm hư và huyết nhiệt
• Người huyết hư nhưng không có ứ trệ không nên dùng.
• Nên dùng bài thuốc từ mần tưới cho người bị chậm kinh. Người có kinh nguyệt đến sớm hơn không nên sử dụng dược liệu này.