Củ bách hợp còn được gọi là củ tỏi rừng, là vị thuốc Nam được ứng dụng nhiều trong các bài thuốc cổ truyền. Bách hợp vị đắng, hơi hàn, quy vào kinh tâm, phế với công dụng chính là nhuận phế cầm ho, thanh tâm an thần. Từ xa xưa đã có nhiều bài thuốc sử dụng bách hợp như một thành phần không thể thiếu.
Bách hợp còn được gọi là cây tỏi rừng.
Tên khoa học: Bulbus Lili – Lilium browii F.F. Br. var. colchesteri Wils
Họ khoa học: Họ Hành Tỏi (Liliaceae)
Cách nhận biết bách hợp ngoài tự nhiên và phân loại
Bách hợp là cây thân thảo cao khoảng 0,5m sống lâu năm. Cây có hình dáng giống hoa loa kèn (Hoa màu trắng, có khi màu hồng nhạt) .
Công dụng – chủ trị:
Nhuận Phế cầm ho, thanh tâm an thần.
Ho lao, thổ huyết, đau tim, phù thũng, đau cổ Họng, đau bụng (sao qua). Phế âm suy kèm hỏa vượng biểu hiện như ho và ho ra máu.
Ứng dụng lâm sàng của bách hợp
Bách hợp trị ho không thôi, hoặc trong đàm có máu
Khoản đông hoa, Bách hợp (sấy, hấp) lượng bằng nhau. Thuốc trên nghiền nhỏ, luyện mật làm hoàn, lớn bằng hạt nhãn . Mỗi lần 1 hoàn, sau bữa ăn, trước khi đi ngủ nhai nhỏ, nước gừng nuốt ngậm tan tốt nhất. (Tế sinh phương, Bách hoa cao).
Trị bệnh phổi thổ huyết
Bách hợp mới giã nước, hòa nước uống, cũng có thể nấu ăn. (vệ sinh giản dị phương).
Trị tạng Phế ủng nhiệt phiền muộn
Bách hợp mới 4 lượng, dùng một nửa chén nhỏ, trộn với Bách hợp, hấp cho mềm, thường ngậm bằng quả táo, nuốt nước. (Thánh huệ phương).
Trị tai điếc, tai đau
Bách hợp khô nghiền bột, uống 2 chỉ với nước ấm, ngày 2 lần. (Thiên kim phương).
Ho do Phế nhiệt, họng khô miệng khát
Bách hoa tiển. Bách hợp 30g, Đông hoa 15g, sắc nước uống.
Chữa triệu chứng đau ngực thổ huyết
Bách hợp giã nát vắt lấy nước uống.
Chữa viêm phế quản các chứng ho
Bách hợp 30g, Mạch môn 10g, Bạch bộ 8g, Thiên môn 10g, Tang bì 12g, ý dĩ 15g, nước 1 lít. Sắc còn lại 400ml, chia 3 lần uống trong ngày.