Y học cổ truyền
Rau diếp cá và những công dụng thần kỳ đối với sức khỏe
Rau diếp cá
Rau diếp cá tên khoa học là Houttuynia cordata Thunb. có tên gọi khác là ngư tinh thảo, rau vẹn, rau dấp cá, cửu tiết liên, sẩm thảo hay xú tinh thảo thuộc họ giấp cá (Saururaceae). Rau diếp cá là một loại cỏ nhỏ, mọc lâu năm, ưa chỗ ẩm ướt có thân rễ mọc ngầm dưới đất. Rễ nhỏ mọc ở các đốt, thân mọc đứng cao 40cm, có lông hoặc ít lông.
Lá rau diếp cá mọc cách, hình tim, đầu lá hơi nhọn, hoa nhỏ màu trắng, nhụy màu vàng nhạt, không có bao hoa, mọc thành bông, thường ra hoa từ tháng 4 – 6. Quả nang với hạt hình trái xoan, nhẵn và thường ra quả từ tháng 7 – 10. Toàn cây vỏ có mùi tanh như cá.
Rau diếp cá mọc hoang ở khắp nơi ẩm thấp ở nước ta. Nhân dân thường hái về ăn với cá. Toàn cây hái về dùng tươi hay phơi khô hoặc sấy khô.
Trong rau diếp cá có chứa nhiều thành phần dưỡng chất có lợi cho con người, có nhiều giá trị y học: vitamin A, vitamin B, sắt, protein, canxi và các hoạt chất tốt cho sức khỏe: reynountrin, hoạt chất methyl-n-Nonykelton, isoquercitrin, hoạt chất canxi sulfat, thành phần acid oleic và canxi clorid. Cùng với thành phần hóa học: quercetin, limonene, hyperion, myrcene, rutin, acid capric, acid stearic, afzefin, acetaldehyde…
 |
| Rau diếp cá có thể làm giảm đáng kể hàm lượng đường glucose trong máu/ Ảnh: Internet/ https://suckhoeviet.org.vn/ |
Công dụng của rau diếp cá
Theo y học cổ truyền, rau diếp cá có vị chua, tính hơi hàn vào kinh can và phế. Tác dụng thẩm thấp, thanh nhiệt, chỉ khái, hóa đờm, lợi thấp và tiêu thũng.
Theo Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam của GS.TS. Đỗ Tất Lợi rau diếp cá có tác dụng lợi tiểu, tính chất lợi tiểu này do chất quercetin và các chất vô cơ chứa trong diếp cá. Dung dịch có 1/100.000 phân tử lượng quercetin vẫn còn có tác dụng lợi tiểu rất mạnh. Chất isoquercitrin cũng có tác dụng lợi tiểu (Nhật dược chí 1963).
Dưới đây là một số tác dụng của rau diếp cá mang lại lợi ích sức khỏe:
Rau diếp cá giúp điều trị mụn hiệu quả: Thành phần hoạt chất trong rau diếp cá có chứa các chất kháng sinh, kháng viêm, vì vậy có thể sử dụng rau diếp cá trong chăm sóc da mụn. Lá diếp cá được rửa sạch để ráo nước, sau đó giã nát và hòa thêm một chút muối vào hỗn hợp này sau đó đắp lên phần da bị mụn. Thực hiện cách này giúp mụn nhanh chóng bớt sưng, đau. Hơn nữa, ngoài sử dụng rau diếp cá để điều trị mụn thì rau diếp cá còn có thể giúp da giảm thiểu được tình trạng thâm đen do mụn.
Rau diếp cá và các tác dụng với bệnh đái tháo đường: Rau diếp cá có chứa hợp chất ethanol. Và trong nghiên cứu mối liên quan giữa loại rau này với các bệnh nhân đái tháo đường cho thấy, những bệnh nhân uống nước rau diếp cá liên tục trong 3 tuần có thể làm giảm đáng kể hàm lượng đường glucose trong máu lúc đói. Ngoài ra, trong thành phần của nước rau diếp cá còn chứa các chất chống tiểu đường và có vai trò trong hoạt động kiểm soát và ổn định hàm lượng đường huyết trong cơ thể. Vì thế, rau diếp cá còn được coi như liều thuốc tiềm năng có hiệu quả đối với bệnh nhân đái tháo đường.
Rau diếp cá giúp kiểm soát cân nặng hiệu quả: Thành phần hợp chất trong rau diếp cá ngoài công dụng cải thiện đường huyết thì nó còn có tác dụng chống béo phì. Khi uống nước rau diếp cá có khả năng làm giảm mỡ dư thừa trong cơ thể. Sử dụng đều trong một thời gian ngắn có thể giúp kiểm soát cân nặng hiệu quả.
Rau diếp cá giúp cải thiện tình trạng tiểu buốt: Theo kinh nghiệm dân gian, khi gặp chứng tiểu buốt có thể sử dụng rau diếp cá trong các bữa ăn hàng ngày. Điều này sẽ giúp giảm tình trạng tiểu buốt đồng thời lợi tiểu hơn. Chính vì tác dụng này, nên các bài thuốc Y học cổ truyền cũng tận dụng lợi ích của rau diếp cá để bào chế thuốc lợi tiểu.
Rau diếp cá giúp giải độc cơ thể: Bên cạnh khả năng giúp tăng lợi tiểu của rau diếp cá, thì rau diếp cá còn có thể giúp tiêu trừ độc tố, thanh lọc và thải độc ra khỏi cơ thể. Và các loại độc tố này sẽ được đào thải qua đường nước tiểu.
Rau diếp cá giúp tăng cường hệ miễn dịch: Một số nghiên cứu gần đây đã chứng minh được rằng rau diếp cá có thành phần dinh dưỡng giúp tăng cường miễn dịch bởi vì những chất này có thể giúp kích thích sản sinh ra tế bào bạch huyết. Đây là tế bào thiết yếu của cơ thể giúp tăng cường sức đề kháng cũng như khả năng miễn dịch của cơ thể giúp cơ thể luôn được khỏe mạnh. Chính vì thế, rau diếp cá được sử dụng cho mọi lứa tuổi để cải thiện sức đề kháng.
Rau diếp cá có tác dụng hạ sốt cho trẻ em: Khi thời tiết thay đổi, trẻ em có thể thường bị cảm, nóng và sốt. Trong tình huống này, nếu trẻ sốt nhẹ và bạn ngại sử dụng thuốc tây để hạ sốt cho bé thì bạn có thể sử dụng rau diếp cá như một vị thuốc thay thế giúp hạ sốt cho trẻ hiệu quả.
 |
| Rau diếp cá được ứng dụng trong hỗ trợ điều trị bệnh lý/ Ảnh: Internet/ https://suckhoeviet.org.vn/ |
Bài thuốc sử dụng rau diếp cá
Một số bài thuốc đông y có thành phần từ rau diếp cá dùng để trị bệnh như sau:
Bài thuốc trị lao phổi ra máu, khạc ra đờm hôi: Sử dụng ngư tinh thảo 63g (ngâm với một bát nước khoảng một giờ), sắc nhanh, bỏ bã, cho một quả trứng gà vào, đánh đều và ăn. Để có hiệu quả tốt, nên sử dụng 1 ngày 1 lần với liệu trình điều trị 15-30 ngày.
Bài thuốc điều trị viêm khí phế quản: Sử dụng 60g lá diếp cá, 20g lá tỳ bà, nước ép bí đao 100ml. Cách làm là dùng lá diếp cá và tỳ bà ép lấy nước, các nước ép cùng đem trộn đều, có thể thêm chút đường trắng hòa tan.
Bài thuốc điều trị viêm phổi cấp, viêm đường tiết niệu sốt nóng, ho, tiểu rắt và buốt, nổi ban dị ứng: Sử dụng 30g ngư tinh thảo, 15g kim ngân hoa, 30g bạch mao căn, 15g liên kiều. Sắc lấy nước rồi pha thêm một ít đường trắng, chia 2-3 lần uống trong ngày.
Bài thuốc điều trị đơn sưng: Rau diếp cá, lá nhọ nồi; cải rừng, xương sông, dưa chuột, khế, đơn đỏ, huyết dụ tất cả đều 15g; xích hoa xà 3 lá, bí đao 3 lát, củ nâu 3 lát rồi đem giã nát, thêm nước và vắt lấy nước uống, còn bã thì đắp vào chỗ sưng.
Bài thuốc cho phụ nữ sau sinh ít sữa, tắc tia sữa: Lấy 60-80g rau diếp cá sắc uống đến khi sữa về hoặc tình trạng tắc tia sữa khỏi hẳn.
Chữa đau đầu, chóng mặt và khó ngủ: Lấy 100g rau diếp cá rửa sạch rồi xay sinh tố uống để chữa đau đầu khó ngủ.
Chữa hậu môn loét hay âm hộ viêm sưng đau bằng rau diếp cá: Lấy 30-50g hạt rau diếp giã nát và nấu nước rửa hậu môn loét hay âm hộ viêm sưng đau.
Dùng rau diếp cá xông hậu môn để chữa trĩ: Để sử dụng phương pháp này, người bệnh dùng 2 bó rau diếp cá rồi đem rửa sạch, nghệ tươi đập dập, sung bổ đôi rồi thêm một thìa muối nhỏ, sau đó cho khoảng 2 lít nước và đun sôi. Đổ phần nước đó ra chậu rồi ngồi xông hậu môn khoảng 15 phút. Sau khi xông hậu môn, nếu nước còn ấm, người bệnh có thể sử dụng để ngâm và rửa hậu môn. Kiên trì áp dụng xông hậu môn bằng lá diếp cá từ 2 – 3 tháng thì sẽ thấy các búi trĩ co lên hẳn.
 |
| Có thể sử dụng rau diếp cá mỗi ngày nhưng ở mức vừa phải, không nên quá lạm dụng/ Ảnh: Internet/ https://suckhoeviet.org.vn/ |
Những lưu ý khi sử dụng rau diếp cá
Rau diếp cá được chứng minh có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, nó không hẳn hoàn toàn tốt trong một số trường hợp cụ thể. Về cơ bản, nếu được dùng như thực phẩm, rau diếp cá thường được kết hợp với các loại rau khác như xà lách cùng các loại rau thơm như tía tô, húng lủi… Sự kết hợp này hiếm khi gây ra rủi ro hay tác dụng phụ. Thực tế, rau diếp cá có khả năng hỗ trợ tích cực trong quá trình điều trị bệnh bạch cầu.
Tuy nhiên, cũng như các loại rau thơm khác, bạn có thể sử dụng mỗi ngày với số lượng vừa phải, không nên lạm dụng. Nếu muốn ăn hoặc uống nước rau diếp cá mỗi ngày, bạn hãy tham khảo ý kiến của chuyên gia hoặc thầy thuốc Y học cổ truyền để xác định liều lượng phù hợp.
Tác dụng của rau diếp cá mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, bạn không nên dùng rau diếp cá để thay thế cho các loại thuốc chữa bệnh được bác sĩ chẩn đoán và kê đơn.
Mua trà, hạt giống rau diếp cá ở đâu?
Không quá khó để bạn tìm mua rau diếp cá và các sản phẩm làm từ loại rau này.
Rau diếp cá tươi: Bạn tìm mua ở chợ hoặc siêu thị với giá khoảng 35.000 – 80.000VND/kg.
Trà diếp cá: Tìm mua tại các sạp chuyên bán trà ở chợ, cửa hàng bán trà – cà phê, siêu thị và một số trang mạng điện tử, với giá dao động từ 70.000 – 130.000VND/túi 60 gói.
Hạt giống rau diếp cá: Tìm mua tại những cửa hàng chuyên bán cây giống và trang mạng điện tử với giá khoảng 5.000VND/gói 5 hạt.
